kontakt o nas intro kronika makulatura archiwalia filmy

David Hockney, „Man in Shower in Beverly Hills”, 1964, Acryl auf Leinwand, 166,4 x 166,4 cm. Tate: Purchased 1980 © David Hockney. Fot.: Tate
David Hockney, „My Parents”, 1977, Öl auf Leinwand, 183 x 183 cm, Tate: Purchased 1981 © David Hockney. Foto: Tate
David Hockney, „Two Boys in a Pool, Hollywood”, 1965, Acryl auf Leinwand, 152,4 x 152,4 cm. Privatsammlung, Belgien © David Hockney
CZYSTA PRZYJEMNOSC W PATRZENIU - OBSZERNA RETROSPEKTYWA DAVIDA HOCKNEYA

Grażyna Krzechowicz

Można powiedzieć, że Kunstforum w Wiedniu sprawiło prezent urodzinowy Davidowi Hockneyowi, kończącemu niebawem 85 lat, organizując obszerna retrospektywę we współpracy z Tate Collection obejmującą okres od końca lat 50-tych po rok 2017. Malarz należy nie tylko do najsłynniejszych, ale i do najdroższych żyjących artystów. Wystarczy przypomnieć, że na aukcji Sotheby´s 2018 anonimowy nabywca zapłacił za obraz „Pool with two figures” ze słynnej serii kalifornijskiej 90,3 miliony dolarów. Właśnie ikonicznymi obrazami z kalifornijskimi basenami z lat 60-tych, którymi artysta stworzył sobie własną markę, rozpoczyna sie wystawa w Kunstforum - nie przebiega ona jednak chronologicznie, ale tematycznie. Nie tylko malarstwo, ale i również rysunki, grafiki, fotografia oraz film pozwalają zwiedzającemu spojrzeć na świat oczami artysty. Hockney zachwyca swoimi ikonicznymi dziełami ściśle związanymi z jego biografia, z jego życiem i orientacją homoseksualna, z którą nie krył się w czasach, gdy była ona jeszcze w Anglii karalna. W Kalifornii lat 60-tych inscenizował się na hollywoodzkiego idola z ufarbowaną na jasny blond czupryną, mając za wzór Andy Warhola, z ekscentrycznymi okularami i charakterystycznym ubraniem. Artystę urodzonego w deszczowej, północnej Anglii zafascynowało Los Angeles swoim słońcem, basenami i otwarciem na homoseksualizm - poczuł, że znalazł swoje przysłowiowe „miejsce pod słońcem”. Hockney przeniósł się do Kalifornii na wiele lat, co zaowocowało od 1964 serią obrazów oddających w niepowtarzalny sposób słoneczną stronę życia ogniskującą się wokół basenów, określaną jako „Californication”. Chłodny minimalizm połyskujących w słońcu basenów, w których po mistrzowsku oddana została gra światła na powierzchni wody - wijące się linie i impresjonistyczne plamy mieniącego się rożnymi odcieniami błękitu, przyczynił się do specyficznej wizji samego miasta. Takie obrazy, jak: „Two boys” ukazujący nagie pośladki kąpiących sie młodzieńców czy „Man in the shower in the Beverly Hills”, emanują erotyczna energią, ukazując swobodne życie homoseksualistów. Na uwagę zasługuje obraz „Two deck chairs” przedstawiający fasadę domu z zapuszczonymi żaluzjami i parę zamkniętych leżaków opartych o ścianę - mistrzostwo zawarte w jasnym, oszczędnym stylu, który w krótkim czasie uczynił artystę sławnym. W sąsiedztwie tych obrazów oglądać można awangardowy, paradokumentalny film Jacka Hazana pt. „A Big Splash” ukazujący Hockneya w jego prywatnym i artystycznym otoczeniu z kochankami, przyjaciółmi i znajomymi, jak np. para słynnych designerów uwiecznionych na obrazie z serii podwójnych portretów „Mr and Mrs Clark and Percy”. Cztery wielkoformatowe podwójne portrety przyjaciół i rodziców o silnym ładunku psychologicznym z lat 70-tych zostały zaprezentowane w głównej sali wystawowej. Przyniosły mu one niemniejsze uznanie niż kalifornijskie klimaty. Obraz „Mr and Mrs Clark and Percy” utrzymany jest w przytłumionej pastelowej kolorystyce akrylowych farb nawiązujący do obrazów renesansowych. Kobieta spogląda z pewnością siebie w kierunku obserwatora, podczas gdy siedzący na krześle mąż z kotem na kolanach sprawia wrażenie biernego. Na szczególną uwagę zasługuje subtelny portret rodziców „My Barents”(1977) - obraz cichej starości i harmonii oszczędnie umeblowanego mieszkania. Mimo skromnych warunków umożliwili mu oni naukę malarstwa,  najpierw w rodzinnym Brandford, a później w Royal Academy of Art w Londynie. To dla nich artysta powrócił w rodzinne strony. Na innym obrazie „Shirley Goldfarb and Gregory Masurovsky” każdy umieszczony jest w osobnym pomieszczeniu jakby na scenie, co przywodzi na myśl próby przestrzenne Giotta. Wiele subtelnych odniesień do historii sztuki nie jest łatwo czytelnych w portretach prezentujących chłodną estetykę najwyższych lotów. Mimo sukcesów, artysta porzucił malowanie portretów, aby w latach 80-tych i 90-tych zwrócić się ku krzykliwej kolorystyce z odniesieniami do Henri Matisse´a, jak na monumentalnym gwaszu „A visit with Mo and Lisa, Echo Park, Los Angeles 1984” czy serii litografii z wpływami kubistycznej fazy Pabla Picasso. Jedna z sal wystawowych poświecona została prezentacji cyklów rysunków i grafik, które artysta wysoko ceni jako medium artystyczne. Seria „The Rake´s Progress” z lat 1961-63 powstała w Nowym Yorku w środowisku Andy Warhola. Obraz „Factory” tworzy na wpół autobiograficzne narracje młodego homoseksualnego artysty z Nowego Yorku. Warto przywołać erotyki Greka Konstantinosa Kavafisa z końca XIX w., które zostały zilustrowane na rysunkach przedstawiających współczesną męską parę miłosną.

Od 10 lat Hockney nie praktykuje malarstwa na rzecz posługiwania się iPadem. Nowe techniki dają mu nowe możliwości wyrazu, jak w przypadku „Seven Yorkshire Ladscapes” (2011) - wspanialej wielokanałowej instalacji filmowej przedstawiającej krajobraz przyrody sfilmowanej wieloma kamerami z jadącego traktora. Osiemnaście digitalnych wideo, zsynchronizowanych i zainstalowanych na 18 monitorach, pozwala na doznanie przeżycia krajobrazu w niezwyklej bliskości, „zanurzenia” się w bujną przyrodę północnej Anglii. Krajobrazy z Yorkshire pojawiają się również na obrazach powstałych w nowym tysiącleciu, jak np. wspaniały „Falled Trees on Woldgate” (2008), pełen siły wyrazu, utrzymany w żywych, kontrastowych barwach. Obok nich dominuje wielkie digitalne tableau „In the studio December” (2017) prezentujące 80-letniego artystę w swoim atelier. Druk na papierze zamontowany na aluminiowej płycie długości 7,6 m powstał z zestawionych razem, dzięki obróbce komputerowej, 3 tys. pojedynczych zdjęć. Wystawa w Kunstforum znakomicie dokumentuje zmienność stylów i technik stosowanych przez Hockneya - zdumiewa jego otwartość na eksperyment, poszukiwanie wciąż nowych form wyrazu dla doświadczenia wizualnego - postrzegania otaczającego go świata.

David Hockney. Insights, Kunstforum, Wieden,  do 19.6.22

powrót